نام مسئول هسته: دکتر حوریه ربانی اصفهانی

دانشکده مرتبط: الهیات و معارف اهل البیت (ع)

تیم راهبری هسته:

جناب آقای دکتر علی ربانی به عنوان مشاور هسته پژوهشی همکاری می نمایند

برنامه پژوهشی هسته:

این هسته پژوهشی در سطح خرد به دلیل ارتباط گسترده زن و خانوداده به حوزه خانواده متعالی و سلامت معنوی و در سطح کلان در حوزه سیاست گذاری به قدرت نرم و حکمرانی مرتبط می باشدکه در پایان می تواند بخشی از مشکلات زنان به ویژه زنان خانه دار درموضوع اشتغال زنان، فقر زنانه و ...... را کاهش دهد.

از سوی دیگر با توجه به حرکت کشور به سمت پیری و هشدارهای موجود در این زمینه و با توجه به این که تا سال ۲۰۵۰ ، کشور ما سومین کشور پیر دنیا خواهد بود ( جمعی از نویسندگان ،۱۳۹۹، ۲۱۰) نیاز به خدمات درمانی - حمایتی افزایش چشمگیر یافته هزینه های بسیاری را به دولت ، بیمه ، بخش درمان ، خانواده ها و .... تحمیل می نماید . لذا این موضوع می تواند در خصوص مدیریت شرایط و کاهش هزینه های درمان ، بیمه ، نگهداری و همچنین حمایت از بانوان کشور با استفاده از پتانسیل بانک خدمت، در جامعه موثر باشد.

کالایی‌سازی (commodification)، بازاری‌سازی (marketization) و تقسیم کار فزاینده، پیوسته در حال تضعیف پیوندهای اجتماعی مبتنی بر خویشاوندی، نوع‌دوستی، و عرف و سنت هستند و از این‌رو، روزبه‌روز و به اشکال مختلف، فضای عمل همکاری‌های اجتماعی که بدون میانجی‌گری پول انجام می‌شوند را محدودتر می‌کنند. در این وضعیت، تحقق هم‌یاری‌ها و بده‌بستان‌های سنتی از بین می‌رود و افراد باید الزاما دارای توانمندی‌ها و مهارت‌هایی قابل عرضه در بازار باشند تا بتوانند با فروش آن‌ها منابع مالی لازم برای خرید کالاها و خدمات موردنیاز خود را فراهم کنند.( کریم خانی و همکاران ، ۱۳۹۹) اما اگر افراد به‌دلایل مختلف نتوانند در بازارهای رسمی و غیررسمی برای مهارت‌های خود خریداری بیابند، چه گزینه‌هایی برای ایشان متصور است؟ رجوع به خیریه‌ها و نهادهای حمایتی و دریافت کمک در قالب بیمه‌ی بیکاری و مساعدت‌های اجتماعی یکی از گزینه‌های محتمل است اما اولا این گزینه منوط و مشروط به وجود نهادهای رفاهی و حمایتی است، ثانیا معلوم نیست فرد متقاضی از سوی این نهادها واجد شرایط شناخته شود و ثالثا کمک‌های اعطایی این نهادها در سطح حداقلی قرار دارند و از لحاظ زمانی نیز محدود هستند. به بیان دیگر، بسیاری از افراد به دلایل مختلف، از جمله محدودیت‌های زمانی، قیود محیط کار، عدم نیاز به درآمد مالی ، تداخل با نقش های خانوادگی و غیره، تمایلی به حضور در بازارهای رسمی و غیررسمی ندارند، با این حال، به حضور در اجتماع و ایجاد شبکه روابط اجتماعی از طریق عرضه‌ی خدمات و مهارت‌های خود علاقه‌مندند.

این مساله در عرصه جنسیتی پررنگ تر شده در بازه های زمانی متفاوت نمود مختلف دارد. ترس از مشکلات جسمی – مالی ایام پیری و عوارض این دوران و دغدغه عدم امکان حمایت خانواده و فرزندان به لحاظ مالی -خدماتی ، زنان به ویژه زنان خانه دار را به عنوان بیش از دو سوم قشر زنان کشور ، تحت الشعاع قرار داده زمینه مشکلات روحی – روانی را برای آنان به همراه دارد و این در حالی است که توانایی انجام فعالیت های بساری را به طور موثر دارا می باشند.

ساز وکار بانک خدمت، راهکار مناسبی برای مسایل مطرح‌شده در فوق فراهم می‌کند . بانک خدمت ، سازوکار تبادل یا تهاتر خدمت بدون میانجی پول است و بر اصولی هم‌چون احترام متقابل و برابری استوار است. در بانک خدمت، افراد در قبال خدمتی که ارایه می‌کنند، خدمتی دریافت می‌کنند، با وجود این، الزامی به مبادله مستقیم خدمت نیست (یعنی ضرورتی ندارد که گیرنده خدمت، الزاما به فردی که از او خدمت را دریافت کرده است، خدمت متقابل خود را ارایه کند) زیرا اگرچه مبادله به میانجی پول انجام نمی‌شود اما واحد سنجش دیگری در قالب اعتبار زمانی (یا ریال زمان، یا تعداد ساعت، یا کار-زمان) و یا خدمت وجود دارد که خدمت ارایه‌شده یا دریافت‌شده را به واحد زمان اندازه‌گیری می‌کند و در قالب زمان خدمت ارائه می نماید. به عبارت دیگر، افراد با عضویت در یک بانک خدمت و ارایه خدماتی که قادر به انجام آن‌ها هستند در حساب خود به جای پول، زمان و خدمت ذخیره می‌کنند که در موقع نیاز آن خدمات را بدون پرداخت هزینه دریافت می دارند . این امر در خصوص زنان خانه دار عرصه بسیار موثری در جهت حمایت از این قشر مظلوم و کاهش آلام و دغدغه های ایام بیماری و کهن سالی و یا نقصان مالی بوده و از سوی دیگر اشتغال کاذب و ناکارامد زنان را که به دلیل تامین اقتصادی به ویژه در ایام پیری ، فقدان همسر و یا مشکلات مالی می باشد کاهش می دهد.

هدف اصلی پژوهش عبارت است از: واکاوی نحوه حمایت از زنان و دختران با استفاده از مدل بانک خدمت

آنچه در این پژوهش مدنظر قرار گرفته تبیین مدل یک بانک زمان در خصوص حمایت خیرانه از بانوان با هدف مقابله با چالش ها وانزوای دوران نیازمندی و یا سالمندی بانوان می باشد که در آن به تحلیل موارد ذیل پرداخته خواهد شد:

۱.مشکلات یا چالش های فرا روی بانوان(انگیزه ها برای پیوستن به بانک زمان)

۲.جامعه هدف : بانوان (شامل دختران و زنان بدون در نظر گرفتن فاکتورهای سن ،سلامتی ،موقعیت شغلی ، ،اقتصادی و اجتماعی)

۳.خدمات قابل ارائه ویا مورد درخواست جامعه هدف(مثل خدمات مراقبتی و پرستاری ، خدمات آموزشی،خدمات حمایتی و عاطفی ، در خصوص کودکان ،سالمندان وبیماران، مشارکت در تهیه وتوزیع ارزاق و بسته های معیشتی،خدمات آرایشگری ،بافندگی، رانندگی،خیاطی و .............)

۴. بررسی وشناخت سازمانها و موسساتی که می توانند به عنوان سازمان مادر ،بانک زمان را در آن تعبیه نمود و یا از مشارکت آنها در دستیابی به اهداف بانک استفاده نمود .

۵.معین سازی نوع بانک زمان با توجه به اهداف ،سرمایه ها وزیر ساختها

۶.بررسی شاخص های مورد نیاز برای ایجاد و اراده بانک زمان (مثل نرم افزار و سایت وسیستم مدیریتی وکارمندان و حسابرسی )

۷. بررسی تاثیرات بانک زمان در کاهش مشکلات و چالش های فرا روی بانوان بویژه در دوران میانسالی و سالمندی و کاهش واسپاری آنان به خانه های سالمندان

با توجه به خروجی های حاصل از طرح لزوم انجام پروژه به لحاظ مختلف محرز می باشد زیرا پشتوانه حمایت و فعال سازی قشر عظیمی از جامعه در قالب زنان و دختران را فراهم آورده ، اشتغال کاذب و فقر زنانه را در جامعه کاهش می دهد. از سوی دیگر با توجه به حرکت کشور به سمت پیری ، این موضوع می تواند در خصوص مدیریت شرایط و کاهش هزینه های درمان ، بیمه ، نگهداری و ... با استفاده از پتانسیل سرشار نیروی زنان در جامعه موثر باشد.

موارد فوق و موارد پرشمار دیگر ضرورت واکاوی در چگونگی ایجاد و استفاده از بانک زمان در خصوص زنان را موکد می نماید و از جمله الزامات کلیدی در پی این بررسی،طراحی مدل بانک خدمت متناسب باشرایط زنان و دختران در ایران اسلامی می باشد.

§ برنامه سال اول:

شش ماه اول : بررسی پیشینه و منابع موجود در سایت های داخلی و خارجی در جهت بررسی موضوع در سطح ملی و بین المللی

شش ماه دوم: واکاوی مدل اثربخش بانک خدمت در عرصه بین المللی

§ برنامه سال دوم:

شش ماه اول: مصاحبه با سازمان های مرتبط زنان در خصوص تبیین مدل اولیه بانک خدمت زنان ایرانی و اسلامی

شش ماه دوم: تحلیل و تبیین نتایج مصاحبه ها و استخراج مدل بانک خدمت زنان در ایران